dinsdag 28 augustus 2012

In z'n verband enzo

Na een dag hard werken stap je in je auto en zet je de radio aan. Je weet ongeveer wel waarover het zal gaan; Syrië; verkiezingen; peilingen. Het was ook zo. Vreselijke taferelen aan de grens tussen Syrië en Turkije. Vluchtelingen. Maar dan gaat het via een dreigende orkaan naar boze politici. Van der Staaij van de SGP schijnt iets gezegd te hebben. Van de toon alleen al wordt je zelf verontwaardigd. Geen idee wat hij gezegd heeft, maar het moet iets verschrikkelijks zijn. Excuses worden gevraagd. Verwijten over gebrek aan compassie. En natuurlijk is de SGP nu definitief door de mand gevallen: totaal geen oog voor de vrouwelijke helft van onze bevolking.

Thuisgekomen toch maar eens het interview bekeken. Met in gedachte het idee dat het jammer is dat de beste man zo dom is geweest om zulke meedogenloze uitspraken te doen. Maar het valt tegen. Of mee... wat je wilt. Hieronder de letterlijke woorden die tot zoveel commotie aanleiding gaven:

"Wat me in die discussie opvalt is dat het heel vaak misgaat als je niet juist ook oog hebt voor de enorme problemen die vrouwen ervaren als ze verkracht zijn. Altijd ervaren. De kans op een zwangerschap is dan weliswaar wel heel klein, maar de problemen zijn dan toch natuurlijk immens als dat gebeurt. Dat neemt niet weg dat wij vinden dat daar met heel veel compassie mee omgegaan moet worden, maar dat dat ons niet afbrengt van ons standpunt dat bescherming van het leven voorop staat."

Interviewer Frits Wester haakte vervolgens in op de opmerking over de kleine kans op zwangerschap:

"Het valt me op dat u zegt dat de kans op zwangerschap heel klein is, dat is wat Akin eigenlijk ook zegt. Hij zegt dat er een soort mechanisme waardoor je niet zwanger wordt. Gelooft u daar ook in?"

Waarop Van der Staaij reageert:

"Dat is een feit, dat het maar heel weinig gebeurt. Maar dat neemt niet weg dat het wel degelijk kan gebeuren, dus dat het wel een probleem is, een vreselijk probleem waarmee mensen in aanraking kunnen komen. Daar wil ik echt niet makkelijk over doen. Maar we moeten ook niet net doen alsof dat de meeste gevallen van abortus daar nu mee te maken hebben. Dat gaat om hele andere situaties, om hele andere redenen."

Vervolgens vraagt Wester of Van der Staaij in geval van verkrachting abortus goedkeurt, waarop deze stelt:

"Wij hebben en houden als standpunt dat onder alle omstandigheden waarin niet het leven van iemand in het geding is vinden wij dat wij voor dat ongeboren menselijk leven moeten blijven staan."

Wat me opviel in de verontwaardiging dat velen niet reageerden op bovenstaande citaten, maar op de one-liners die er door journalisten uit werden gedestilleerd. Neem Mona Keijzer. Zij verweet Van der Staaij dat hij misbruik maakte van de ellende van vrouwen voor campagnedoeleinden en dat hij dit goedkoop deed met enkele losse oneliners. Keijzer sloeg daarmee de plank volledig mis. Van der Staaij gebruikte zeker geen oneliners, maar zette uiteen hoe hij tegen abortus aankijkt. Een mening die al jaren bij iedereen bekend is. Verder poneerde hij die stellingen zelf niet, maar reageerde hij netjes op een vraag van Wester.

Wat is er nou precies gezegd? Frits Wester vroeg Van der Staaij te reageren op een uitspraak van een Amerikaanse politicus die beweerde dat vrouwen een systeem hebben waardoor ze bij verkrachting eigenlijk niet zwanger kunnen raken. De reactie van de SGP-voorman daarop was een genuanceerde uiteenzetting over het leed van vrouwen na verkrachting. Lijkt verdraaid veel op compassie...
In een bijzin van zijn uiteenzetting stelde Van der Staaij dat een kans op zwangerschap heel klein is, maar dat het zeker wel kan gebeuren. Geen opmerking over een mechanisme dat zwangerschap voorkomt dus. Dat de kans op zwangerschap heel klein is baseert hij op cijfers. Van de 100 vrouwen die verkracht worden raken er zeven zwanger. Dat zijn er uiteraard 100 teveel en in dit soort gevallen moet je het niet over cijfers hebben, ten koste van het leed dat erachter schuil gaat. Maar wie goed naar Van der Staaij luistert hoort hem dat ook precies zeggen. Problemen zijn immens. Compassie is belangrijk.Van der Staaij benadrukt daarna dat de SGP opkomt voor ongeboren leven. Hij zegt eigenlijk dat in zo'n geval niet alleen de vrouw, maar ook het kind meespeelt in de afweging. Ook het ongeboren leven heeft rechten. Op welke manier het ook is ontstaan. Dat is wat hij zegt.

Frits Wester brengt het gesprek vervolgens terug naar de Amerikaanse discussie en vraagt op de man af of de SGP-er de stelling van Akin over een afweermechanisme ook aanhangt. Van der Staaij op zijn beurt trekt opnieuw de discussie breder. Verkrachting is verschrikkelijk. Ervan zwanger worden ook. Maar de meeste abortussen gaan over iets anders. Dus de SGP blijft tegen abortus.

Wester merkt dat hij het op een andere manier moet proberen en vraagt of de SGP, tegenstander van abortus, dat ook blijft in geval van een verkrachting. Daar volgt een helder antwoord op: abortus is alleen een oplossing als het leven van de moeder in gevaar komt. Een SGP standpunt wat ook al jaren bekend is.

Je kunt het oneens zijn met de uitspraken van Van der Staaij. Je kunt stellen dat abortus moet kunnen na een verkrachting. Maar van alle vrouwen die zwanger raken kiest de helft toch niet voor een abortus. Dus die kant is er ook. Bovendien hoor ik de SGP-leider niet zeggen dat een abortus niet mag. Hij probeert de discussie om te draaien en gaat uit van het kind: ook een kind dat in zo'n verschrikkelijk moment is ontstaan heeft recht om te leven.

Ik kan me voorstellen dat dit soort discussies pijn oproept bij vrouwen die zelf in een dergelijke situatie terecht zijn gekomen. Maar is het alle politici die nu zo hard schreeuwen echt om het leed van die vrouwen te doen? Ik durf het te betwijfelen. Van der Staaij van alles verwijten om deze uitspraken, hem van vrouwonvriendelijkheid te betichten, op hoge poten excuses te eisen, dat gaat mij echt te ver. Misschien is het goed om, alvorens te reageren, eerst eens te luisteren, misschien ook te vragen naar de achtergrond van uitspraken en meningen, en dan op een rustige en faire manier het debat aan te gaan. Maar misschien is dat teveel gevraagd... En ik wens niemand, maar dan ook niemand toe om ooit te maken te krijgen met de casus die in deze rel centraal stond. Soms heb je, misschien juist ook als christen, geen pasklaar antwoord op alle vragen van het leven.